بررسی زمینه های اجتماعی ظهور و ترویج جریان های عرفان نما در دو دهه اخیر

پرسش اصلی رساله حاضر، علل و زمینه های اجتماعی ظهور و ترویج جریان های عرفان نما در دو دهه اخیر ایران می باشد. در حالی که در دهه اخیر در دنیا شاهد گسترش جنبش های نوپدید دینی هستیم، کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و جریانات معنوی و عرفانی مختلفی، در کشور شروع به فعالیت و جذب پیرو کرده اند. حال سئوال اساسی این است که چه زمینه های اجتماعی باعث شده است که مردم نسبت به این جریانات عرفان نما تمایل پیدا کرده و جذب آنان شوند. برای بررسی این امر در این تحقیق، ضمن بهره گیری از منابع دست اول این جریانات، سعی شده است که از پیمایش و تحقیقات انجام شده در این زمینه استفاده شود. ضمن آنکه از مصاحبه موردی با پیروان این جریانات نیز بهره گرفته شده است. علاوه برآن، مصاحبه افراد متخصص در این حوزه، نیز بسیار می تواند در این زمینه رهگشا باشد که ما در این تحقیق حتی الامکان از آن بهره بردیم. هرچند زمینه های موجود در این جریانات که در این رساله به آنها اشاره شده است، زمینه ای اجتماعی حساب نمی شود، اما نشان دهنده این است که محدودیت و یا نبود این زمینه در اجتماع ایران، باعث گرایش مردم به این جریانات عرفان نما می گردد. دلائلی چون نیاز فطری بشر به معنویت و عدم پاسخ گوئی مناسب، عدم ارائه کارکردهای مختلف دین اسلام، عدم نهادینه شدن هنجارهای جنسی، موسیقی، سبک جدید زندگی مردم ایران، دلائل سیاسی، حاکم شدن وضعیت ناهنجاری و گسترش رسانه های جمعی را می توان از جمله دلائل گرایش روزافزون مردم به این جریانات عنوان نمود.